بررسی راهبردهای تدریس اثربخش در کلاس‌های چندپایۀ مدارس ابتدایی ایران
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 آموزگار چندپایه و دانش‌آموختۀ کارشناسی آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان، شیراز، ایران
2 دانشجومعلم دانشگاه فرهنگیان، ساری، ایران
3 دکترای مدیریت آموزشی و مدرس دانشگاه فرهنگیان، شیراز، ایران
چکیده
هدف از انجام این پژوهش، بررسی راهبردهای تدریس اثربخش در کلاس‌های چندپایۀ مدارس ابتدایی بوده است. با توجّه به اینکه در کلاس‌های چندپایه، سطوح تحصیلی دانشآموزان متفاوت است، به استراتژی‌های یاددهی-یادگیری گوناگون نیاز است تا تدریس موثر واقع شود. روش پژوهش حاضر، کیفی، توصیفی-تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای و متن‌کاوی است. ادبیات و سوابق موضوع تحقیق با مراجعه به مقاله‌های علمی-پژوهشی و سایر مقاله‌ها، کتاب‌ها، در حوزۀ تدریس در کلاس‌های چندپایه مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که هر کودکی با توانایی، نیاز و ویژگی‌های منحصر به فردی برای یادگیری وارد کلاس می‌شود. این بدین معناست که معلّم نیازمند تدوین و اجرای راهبردهای تدریسی است که وی را قادر به پرداختن به نیازها، ظرفیت‌ها، علائق و توانمندی‌های هر یک از کودکان کند. شناخت دانشآموزان زمان‌بر است، امّا یک معلّم کلاس درس چندپایه می‌‌تواند کاری کند که کلاس درس برای یادگیری دانشآموزان منحصر به فرد شود؛ در این راستا راهبردها، رویکردها و نکات موثر بی‌شماری وجود دارد که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: استفاده از محتوای مناسب و انعطاف‌پذیر، استفاده از یادگیری متناسب با سرعت هر یک از دانشآموزان، توجّه بیشتر به دانش‌آموزانی که نیاز به آموزش ویژه دارند، تدریس به همۀ گروه‌ها با یکدیگر، تدریس به یک پایه در حالی که پایه‌های دیگر مستقلانه در حال فعالیت هستند، تدریس یک موضوع به تمامی پایه‌ها با سطوح سختی متفاوت، تدوین فعالیت برای گروه‌هایی که به آن‌ها تدریس نمی‌شود و ... .
کلیدواژه‌ها
- آقازاده، محرم و فضلی، رخساره (۱۳۸۹). راهنمای آموزش در کلاس‌های درس چندپایه، چاپ هشتم، تهران: آییژ.
- آمار وزارت آموزش و پرورش (۱۳۹۲). تهران: مرکز نشر آمار آموزش و پرورش.
- اسدی، پری (۱۳۸۰). بررسی مشکلات روش‌های موجود تدریس و کلاس های چندپایه و ارائۀ روش‌های مناسب‌تر تدریس در کلاس‌های چندپایه در شهرستان گلپایگان. گزارش طرح تحقیقی، آموزش و پرورش اصفهان.
- تجری، طیبه (1400). مقایسۀ اثربخشی روش‌های تدریس اکتشافی و سخنرانی بر خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان در برنامۀ درسی کلاس‌های چندپایه. سومین همایش ملّی آموزش کلاس‌های چندپایه: گرگان.
- تربتی‌نژاد، حسین و جلالی شاهرود، مریم (1400). واکاوی روش‌های تدریس در کلاس‌های چندپایه با محوریت یادگیری خودراهبر و ضمنی. سومین همایش ملّی آموزش کلاس‌های چندپایه: گرگان.
- جواهری، منوچهر (۱۳۸۹). مدیریت تحول، چاپ دوم، تهران: دفتر همکاری‌های علمی بین‌المللی وزارت آموزش و پرورش.
- حقیری، معصومه و شاکری، زکیه (1400). بررسی روش‌ها و راهبردهای تدریس در کلاس‌های چندپایه با تاکید بر روش یادگیری گروهی. سومین همایش ملّی آموزش کلاس‌های چندپایه: گرگان.
- خادمی، نیما، تقی‌پور، مهسا و محمدجانی، ابراهیم (۱۴۰۰). مروری بر راهبردهای مدیریت و سازماندهی کلاس‌های چندپایۀ مدارس ابتدایی ایران. دو فصل‌نامۀ پژوهش در آموزش کلاس‌های تلفیقی و چند پایه، دورۀ ۱، شمارۀ ۲، (پیاپی ۲).
- دهبارزیان، ناهید (۱۳۹۹). بهبود تدریس در کلاس‌های چندپایه. دومین کنفرانس ملّی یافته‌های نوین در حوزۀ یاددهی-یادگیری در دورۀ ابتدایی: بندرعباس.
- ده‌بندی، زینب (۱۳۸۹). مقایسۀ پیشرفت تحصیلی دانشآموزان تجمیع‌شده و کلاس‌های چندپایۀ دورۀ ابتدایی استان مازندران و ارائۀ راهکارهای مناسب به مسئولان ذیربط. گزارش طرح تحقیقی، آموزش و پرورش مازندران.
- رحمانی، علی (۱۳۹۶). مدیریت زمان در کلاس‌های چندپایه. فصل‌نامۀ مطالعات آینده‌پژوهی و سیاست‌گذاری، دورۀ ۳، شمارۀ ۸، ص ۴۰-۵۵.
- رضایی، مریم (1397). بررسی انواع راهبردهای تدریس در کلاس‌های چندپایه. سومین کنفرانس ملّی رویکردهای نوین در آموزش و پژوهش: محمودآباد.
- سند تحول بنیادین (۱۳۹۰). مشهد مقدس: مصوبۀ شورای عالی آموزش و پرورش.
- شاهیوندی، هوشیار و اعظم سهرابی، علی (1394). بررسی مشکلات و روش‌های تدریس در کلاس‌های چندپایه و چگونگی مدیریت کلاس‌های چندپایه. اوّلین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، اقتصاد، حسابداری و علوم تربیتی: ساری.
- شکوهی، غلامحسین (۱۴۰۰). تعلیم و تربیت و مراحل آن. چاپ سی‌ام. مشهد: آستان قدس رضوی، شرکت به‌‌نشر.
- صافی، احمد (۱۳۹۹). سازمان و قوانین آموزش و پرورش. چاپ بیست‌و‌هشتم. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.
- صمدیان، صمد (۱۳۸۶). شیوۀ اداره و تدریس در کلاس‌های چندپایه. تبریز: مولف (صمد صمدیان).
- عباس‌پور، محمدرضا، جهانی، رضا و مناجاتی‌پور، غلامرضا (۱۳۹۵). راهبری و مدیریت مدارس کوچک با کلید خودراهبری، فصل‌نامۀ مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی، دورۀ ۴، شمارۀ ۲، ص ۲۱-۲۶.
- علاقه‌بند، علی (1400). جامعه‌شناسی آموزش و پرورش، چاپ شصت و ششم، تهران: نشر روان.
- فضلی، رخساره (۱۳۸۹). شش نکته کلیدی برای تدریس در کلاس‌های چندپایه. رشد آموزش ابتدایی، شمارۀ ۱.
- محمدی، کیومرث (۱۳۷۶). بررسی مقایسۀ پیشرفت تحصیلی دانشآموزان تحت تدریس معلّمان چندپایه و تک‌پایۀ بابل. پایان‌نامۀ دورۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی.
- مکوسانا، کنعان و کاپیسا، ماری‌جویس (۱۳۸۶). خودآموز تدریس چندپایه. ترجمۀ محرم آقازاده. چاپ اوّل. تهرات: نشر آییژ.
- نوروزی، داریوش، آقازاده، احمد، عزت‌خواه، کریم (۱۳۷۶). روش‌ها و فنون تدریس (رشتۀ علوم تربیتی). تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
- والاس، جان سزیر و مثوت، جی‌بی (۱۳۹۴). کتاب راهنما برای معلّمان چندپایه، رشد عملکرد در دورۀ ابتدایی. ترجمۀ علی زرافشان. چاپ چهارم. تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی (مدرسه).
- یونسکو (۱۳۹۸). نکات عملی تدریس در کلاس‌های چندپایه، ترجمۀ صادق موسوی و اعظم معتمدی، چاپ دوم، تهران: آوای نور.
)
دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 3
آذر 1401
- تاریخ دریافت: 26 آذر 1401
- تاریخ پذیرش: 26 تیر 1400